Uluslararası sistemlerden birisi sayılan ve 17. yüzyıla kadar uluslararası ilişkileri açıklamaya yardımcı olan ‘Tek Kutuplu Sistem‘, sadece tek egemen gücün bulunduğu ve diğer devletler ile devlet benzeri aktörlerin bu egemen gücün altında yer aldığı sistemdir.
Burada bahsedilen egemen güç sadece devlet ile sınırlı tutulamaz. ‘Ulus Devlet’lerin ortaya çıktığı 17. yüzyıla kadar imparatorlukların ve bu imparatorlukların egemenliği altında küçük prensliklerin var olduğunu göz önünde bulundurduğumuz zaman Tek Kutuplu Sistem daha iyi anlaşılacaktır.
Tek Kutuplu / hiyerarşik sistemde egemen güç, sistemin tümünde kabul edilmiş ve uyulması gereken kuralları ile egemenliği altında tuttuğu güçleri kontrol altında tutmaktadır. Egemen güç bunu yaparken ödüllendirme ve cezalandırma yöntemini kullanarak istikrarı sağlamakta ve gücünü korumaktadır.
(ilgili post: Güç Dengesi Nedir?)
Dünya hükümeti görünümünde olan bu sistem, egemen gücün baskı aracı olarak gücünü kullanması ile olabileceği gibi aynı zamanda bu sistemi oluşturan aktörlerin tamamen kendi istekleri doğrultusunda bu egemen gücün himayesi altında yaşamak istemesiyle de olabilmektedir.
(ilgili post: Uluslarası İlişkiler Nedir? | Kısa Tarihçesi )
Soğuk Savaşın son bulması ve ABD’nin bu savaşın galibi olarak görünmesi kamuoyunda ABD’nin artık tek egemen güç olduğu konusunda yanlış anlaşılmalara sebep oldu. Bununla birlikte Uluslararası İlişkileri etkileyen Liberalizm ve Demokrasi gibi kavramlar düşünüldüğünde ve bununla birlikte her devletin birbirine bağımlı olduğu ve işbirliğinin ne derecede önem arz ettiği göz önünde bulundurulduğu zaman günümüzde hiçbir aktörün egemen güç olmadığı ve Tek Kutuplu / Hiyerarşik Sistemin geçmişte kaldığı basit bir şekilde anlaşılacaktır.
Yararlanılan Kaynaklar
1- Evans, G. ve Newnham, J. (2007). Uluslararası İlişkiler Sözlüğü. İstanbul.
2- Arı, T. (2013). Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika. Bursa.
3- Heywood, A. (2011). Global Politics.
