Siyaset Nedir? Siyaset Kavramına İlişkin Yaklaşımlar

İnsan doğası gereği siyasi bir hayvandır.
Aristoteles

Siyaset, en geniş anlamda, insanların hayatlarını düzenleyen genel kuralları yapmak, korumak ve değiştirmek için gerçekleştirdikleri faaliyetlerdir.

Siyaset akademik bir konu olmakla birlikte, aslında hiç şüphesiz bu faaliyetin incelenmesidir. Bu çerçevede, siyaset, çatışma ve işbirliği olgularıyla karmaşık bir bağlantı içindedir. Bir yandan, rakip fikirlerin, farklı isteklerin, rekabet eden ihtiyaçların ve çatışan çıkarların varlığı, insanların beraberce tabi oldukları kurallar hakkında hemfikir olmamalarını beraberinde getirir; diğer yandan, insanlar bilirler ki, bu kurallar üzerinde etkili olmak veya onların yürürlükte kalmasını sağlamak için birlikte çalışmak, yani, Hannah Arendt’in siyasi iktidarı tanımlarken kullandığı ifadeyle, ‘’elbirliği etmek’’ zorundadırlar. İşte bu nedenle, siyasetin temel özelliği, genellikle rakip görüşlerin ve birbiriyle rekabet halindeki çıkarların uzlaştırıldığı bir çatışmayı çözme süreci olarak tasvir edilir. Ancak, siyaset, bu geniş anlamıyla, tüm çatışmaların çözüme kavuşturulduğu faaliyet olarak değil, bunun başarılmasından çok, bir çatışma çözme arayışı olarak düşünülebilir.

Siyasetin Tanımına İlişkin Yaklaşımlar

Siyaset terimin çok sayıda kabul edilebilir veya meşru anlamı bulunması yönüyle, ‘özü bakımından tartışmalı’ bir kavram olarak değerlendirilebilir. Bu kavram üzerinde birbirine rakip görüşlerin olduğu muhakkaktır.

İster rakip kavramlar isterse alternatif anlayışlar söz konusu olsun, siyaseti tanımlamada kullanılan iki geniş yaklaşımı ayırt etmekte fayda var.

Birincisinde, siyaset bir alan ya da konumla ilişkilendiriliyor ki bu durumda davranışın siyaset haline gelmesi, meydana geldiği yerle ilgili oluyor.

İkincisinde ise siyasete bir süreç ya da mekanizma olarak bakılıyor, ki bu durumda da ‘siyasi’ davranış, ayırıcı nitelik ya da karakteristiği olan bir davranış olur ve böylece herhangi, belki de bütün, sosyal şart ve çevrelerde oluşabilir.

Bu geniş yaklaşımların ikisi de siyasete alternatif tanımlar oluşturdu ve farklı ekollerin şekillenmesine yardımcı oldu.(bkz: Şekil-1)