Neorealizm, uluslararası politikayı sistem düzeyinde analiz ederek açıklayan bir teoridir. Bir diğer adı yapısalcılık olan neorealizme göre sistem anarşiktir ve sistemin yapısından kaynaklı devletler güç peşinde koşmaktadır.
Neorealizm, Kenneth Waltz’un 1979 yılında yayımlanan ‘Uluslararası Politika Kuramı’ adlı kitabı ile ortaya çıkmıştır. Klasik realizme bilimsel bir yaklaşım getirme amacıyla ortaya çıkan bu teori klasik realizmin insan doğasına dayanan analizinin aksine sistem düzeyinde analiz yapmaktadır.
Devlet ana aktördür ama sistemin tek aktörü değildir. Devletlerin en önemli amacı hayatta kalmaktır. Bu teoriye göre sistemin anarşik yapısı devletleri güç peşinde koşmaya itmektedir. Sistemin bu anarşik yapısı içinde devletler hayatta kalmak istiyorlarsa mecburen güçlerini artırmalıdır. Sistemin yapısı devletleri buna zorlar. Güç, güvenliği sağlamak için araç olarak görülür.
Neorealizm ayrıca kendi içinde ‘Savunmacı Realizm’ ve ’Saldırgan Realizm’ olmak üzere ikiye ayrılır.
Savunmacı Realizm
Savunmacı realizmde dengeleme oldukça tercih edilen bir politikadır. Stephan Walt’un ‘’tehdit dengesi’’ teorisinde belirttiği üzere devletlerin ittifak oluşturma sebebi bu anarşik ortamdır. Dengelemenin olduğu bir ortamda devletlerin davranışları daha olumlu hale gelir. Temel amacı kendini korumak olan devlet, ulusal güvenliğini sağlayacak şekilde gücünü arttırmalıdır. Daha fazla güç artırımına giden devlet, daha fazla maliyet üstlenir.
Saldırgan Realizm
Saldırgan realizmde ise en önemli amaç nispi gücün maksimum seviyelere çıkarılmasıdır. Bu yaklaşım Mearsheimer’ın ‘Büyük Güç Siyasetinin Trajedisi’ adlı çalışmasına dayanır. Diğer devletlerin saldırılarından korunmanın yolu onlardan daha da güçlü olmaktır. En iyi savunma biçimi saldırgan politikalar izlemektir. Sistemin yapısı devletleri güç peşinde koşmaya teşvik eder. Devletlerin nihai amacı hegemon olmaktır. Güce sahip olmayı durdurmanın tek yolu hegemon olmaktır.
Yararlanılan Kaynaklar
1- https://plato.stanford.edu/entries/realism-intl-relations/
2– https://www.researchgate.net/publication/337313298_
Uluslararasi_Iliskilerde_Realist_Gelenegin_Donusumu_ve_Neoklasik_Realizm
3- ARI, Tayyar. Uluslararası İlişkilere Giriş. MKM Yayınları. syf:24-33
